Kon ik ooit een originele foto uitkiezen voor mijn woonkamer, dan zou het waarschijnlijk een werk van  Francesca Woodman zijn. In het voorjaar liepen we door de wijk Trastevere in Rome, om bij te komen van alle museumbezoek. Naast een totaal vervallen pand troffen we een winkel voor tweedehands boeken. Helaas gesloten, maar in de etalage herkende ik een vergeelde foto. Het moest werk van Francesca Woodman zijn. Later ging ik terug, maar de eigenaar van de winkel was niet te vermurwen. Hij lag in de etalage om klanten te lokken…

Francesca Woodman vertaalt wat er zich afspeelt in haar ziel naar fotografische beelden. Ze maakt geen afbeeldingen van wat er in de buitenwereld te zien is. De diepere, spirituele lagen van haar leven geeft ze via haar camera weer. Het zijn de lege kale ruimtes, de schaduwen van haar persoon, de grond van haar bestaan, haar kracht, en nog veel meer. Francesca Woodman fotografeert vanuit haar gemoed en daardoor kunnen haar foto’s bij de kijker een vergelijkbare intense ontroering oproepen.Dat zij al op haar dertiende haar eerste schimmige foto maakt, is bijzonder. Waarom zij op haar 22e zelfmoord pleegt blijft geheimzinnig. In een van haar laatste aantekeningen schrijft ze: “Het zag er aardig uit, want mijn foto’s komen voort uit mijn emotionele toestand. Ik weet dat dit waar is en ik heb hier lang over nagedacht. Op de een of andere manier gaf het me een heel, heel goed gevoel.” Ongeveer 800 mysterieuze foto’s heeft ze ons nagelaten.

Deze foto maakt Francesca Woodman met de camera van haar vader rond haar 17e jaar! De foto is genomen in Boulder, een universiteitsstad in Colorado, waar ze haar jeugd doorbrengt. Francesca Woodman is geboren op 3 april 1958 in Denver, Colorado; dochter van twee kunstenaars. Haar moeder Betty is keramist en haar vader George schilder. Vanaf haar dertiende begint ze te fotograferen. Ook haar eerste werken laten al die intense gelaagdheid zien.

Wanneer haar ouders in 1965 voor een jaar in Florence wonen, gaat Francesca naar een Italiaanse school. Met als gevolg dat ze tweetalig is. Ook later zal ze de zomers in Italië doorbrengen. Net als haar ouders heeft ze een voorliefde voor dit land. In 1972 schrijft ze zich in bij de Abbott Academy in Andover die ook lessen in kunst aanbiedt. Daar leert ze het ambacht van fotografie. Ze bouwt haar kamer om tot een fotostudio en haar slaapkamer wordt een donkere kamer om zelf foto’s af te drukken. Meestal gebruikt ze zichzelf als model. In 1975 begint ze haar universitaire studie aan de Rhode Island School of Design. Daar combineert ze fotografie met poëzie. Ze woont in een immens fabrieksgebouw met amper meubilair, heel geschikt voor haar fotowerk. Via een uitwisselingsproject van de school studeert ze een jaar lang in Rome, waar ze meewerkt aan diverse exposities.

Begin 1979, als ze 21 is, vestigt Francesca Woodman zich in New York. Wederom maakt ze van haar appartement een fotostudio, met haar badkamer als donkere kamer. Alleen het afdrukken van kleurenfoto’s laat ze over aan een commercieel laboratorium. Ze vindt werk als secretaresse, assistente van een fotograaf en als model. Samen met andere kunstenaars exposeert ze in diverse tentoonstellingen. In het najaar van 1980 probeert ze zichzelf te doden, overleeft het en trekt in bij haar ouders die ook in New York wonen. Ze maakt een fotoboek met poëtische teksten: Some disordered Interior Geometrics. Op 19 januari 1981, geheel onverwachts, beëindigt ze zelf haar leven. Een belangrijke vormgeving in haar werk is ‘verdwijnen en verschijnen in een vloeiende beweging. Op de foto hierboven ligt de schaduw van de gereserveerde pose op de stoel energiek op de grond. Francesca Woodman maakt foto´s op de grens van wat je ziet en (nog) niet ziet, van wat er is en wat er niet is. Alsof ze wil laten zien dat er veel meer is,  dan wat er is. En misschien ook wel omgekeerd: dat we veel bescheidener kunnen zijn, dan we zijn. Op de foto’s toont Woodman vaak zichzelf als een mysterieuze persoon in de ruimte van haar leven. Sinds haar dood, zijn er veel studies gewijd aan de gelaagdheid van haar werk. Vaak wordt beweerd dat Francesca Woodman de eerste was die selfies produceert. Misschien omdat zij op de meeste werken zichzelf in beeld brengt. Volgens kunsthistorica Abigail Solomon-Godeau wil Francesca Woodman de blik van de kijker vangen met haar eigen vrouwelijke manier van ervaren en uitdrukken.Ruimte is voor Francesca Woodman belangrijk. Ze fotografeert zichzelf graag in een kale lege ruimte met verweerde muren, oud tegelwerk, verouderde kasten, afgebladderd behang of kapotte deuren. Voor mij is het een verwijzing naar de ruimte van de ziel. Oude, verlaten en vervallen gebouwen fascineren ons. Alsof dergelijke ruimtes ons een spiegel voor houden, een kijkje geven in onze eigen ziel. Ruimte wordt een deel van haar identiteit. Daar komt haar leven tot expressie. Zo wordt ze ook de ruimte waarin ze leeft.Woodman maakt foto´s van wat niet te fotograferen is, bijvoorbeeld portretten van engelen. De Angel–serie die Woodman in Rome ontwikkelt laat zien hoezeer het lichamelijke en het sprituele bij haar verbonden is. Ze gebruikt haar eigen lichaam om het geestelijke te verbeelden. De foto´s laten de Geest zien die op aarde is neergedaald. Francesca Woodman ensceneert heel nadrukkelijk haar foto´s. Het zijn geen lukrake, spontane plaatjes, maar komen voor uit de gemoedstoestand van haar ziel. Zij speelt met ruimte, tijd, licht. Haar innerlijk brengt zij ruimtelijk in beeld.

Zijspoor

In Foam (Fotomuseum Amsterdam) is de tentoonstelling ‘Francesca Woodman – On Being an Angel‘ nog tot 9 maart 2016 te zien.

Youtube heeft een video met afbeeldingen van haar werk (tip: beweeg je muis buiten het frame van de video).